Wat is een kater?

Een kater is het gevolg van (veel) alcohol drinken. Bij het wakker worden kun je last hebben van klachten zoals hoofdpijn, duizeligheid en je slecht voelen. In dit stuk lees je onder meer hoe een kater ontstaat, welke klachten bij een kater horen en hoelang een kater duurt.

Wat zijn de oorzaken van een kater?
Wat zijn de kenmerken van een kater?
Na hoeveel drankjes ontstaat een kater?
Hoelang duurt een kater?
Hoe voorkom je een kater?

Wat zijn de oorzaken van een kater?

Een kater ontstaat door het effect van alcohol op het lichaam. Alcohol is een giftige stof. Op verschillende manieren zorgt alcohol ervoor dat je je de volgende dag niet lekker voelt.

> Lees hier wat alcohol precies is

Te weinig vocht in je lichaam

De belangrijkste oorzaak van een kater is uitdroging. Als je uitgedroogd bent, heb je te weinig water in je lichaam. Dit komt doordat je door de alcohol meer moet plassen dan normaal. Je drinkt dan wel veel, maar je plast ook veel. Dit heet vochtverlies. Dat komt doordat van de alcohol je nieren harder gaan werken. Je nieren zorgen ervoor dat het vocht je lichaam weer verlaat. Je houdt dus minder vocht vast dan normaal, waardoor je lichaam uitdroogt. Uitdroging kan vervelende klachten geven, zoals hoofdpijn en je slap voelen. Ook kun je de volgende dag last hebben van nadorst.

Ontstaan giftige stof: aceetaldehyde

Na het drinken van alcohol, breekt je lichaam de alcohol af. De lever is het orgaan dat hierbij helpt. Tijdens het afbreken van alcohol in de lever ontstaat aceetaldehyde. Dit is een giftige stof. Door de aceetaldehyde kun je je misselijk en trillerig voelen. Ook kun je hartkloppingen en hoofdpijn krijgen. Het afbreken van 1 glas alcohol duurt ongeveer 1,5 uur.

Foezelalcoholen

In alcoholhoudende dranken zitten naast alcohol (ethanol) ook nog andere soorten alcohol. Deze andere soorten alcohol heten foezelalcoholen. Foezelalcoholen zijn giftig. Je lichaam breekt ze langzamer af dan ethanol. Daardoor zitten foezelalcoholen de volgende dag nog in je bloed en kunnen ze voor een kater zorgen. Er zitten heel weinig foezelalcoholen in alcoholhoudende drank. In drank die gemaakt wordt van fruit, met name pruimen, zitten vaak meer foezelalcoholen. Hoe meer foezelalcoholen er in je drankje zitten, hoe erger je kater kan worden.

Irritatie van het maagslijmvlies

Alcohol is een ‘bijtende’ stof. Dat betekent dat alcohol andere stoffen kan beschadigen of zelfs kapotmaken. Zo ontstaat door alcohol drinken ook irritatie van het maagslijmvlies. Het maagslijmvlies zit aan de binnenkant van je maag en beschermt je maag tegen maagzuur. Als je alcohol drinkt, beschadigt dit het slijmvlies. Hierdoor kun je last krijgen van misselijkheid, overgeven en maagzuur. 

Minder suiker in het bloed

Drink je alcohol waar veel koolhydraten of suikers in zitten, zoals bier of zoete mixdrankjes? Dan kan het zijn dat je meer suikers (glucose) in je bloed hebt. Je bloedsuikerspiegel is dan hoger. Na een tijdje kan je bloedsuikerspiegel juist lager worden. Dit komt doordat je lichaam meer insuline aanmaakt als je alcohol drinkt. Insuline is een hormoon dat suiker in je lichaam afbreekt. Ook kan je bloedsuiker lager worden door je lever. Je lever regelt namelijk de hoeveelheid suiker in je bloed. Tijdens het drinken van alcohol is je lever vooral druk met het afbreken van de alcohol. Je lever maakt dan minder suiker aan. 

Er zijn dus twee oorzaken waarom je minder suiker in je bloed hebt als je drinkt: Je lever maakt minder suiker aan en de extra insuline in je lichaam breekt suikers af. Hierdoor kun je na het drinken van alcohol een dip krijgen. Je voelt je dan slap of moe, soms meteen na het drinken van alcohol en soms de volgende dag.

Invloed op de hersenen

Alcohol verdooft je hersenen. Je hersenen besturen onder andere je spieren en organen. Door het drinken van alcohol gaat dit aansturen moeilijker. Je wordt onhandiger, beweegt trager en hebt minder controle. Maar ook denken en helder zien kost meer moeite. De volgende dag kun je hier nog steeds last van hebben. Je merkt dan dat concentreren lastiger gaat en dat je dingen sneller vergeet. 

Persoonlijke factoren

Als je je moe, verdrietig, gestrest of somber voelt op het moment dat je alcohol drinkt, kan je kater erger worden. Drink je alcohol, dan voel je je eerst waarschijnlijk juist beter. Je zorgen, sombere stemming of moeheid nemen af. Maar als de alcohol uitgewerkt is, komen deze gevoelens weer terug. Vaak voel je je juist nóg vermoeider, nóg somberder en nóg slechter. Ook zijn er mensen die alcohol drinken om minder zenuwachtig of angstig te zijn. Bij het wakker worden komen ook deze klachten weer terug en vaak erger dan ze eerst waren. In het Engels is er een naam voor angst tijdens je kater: hangxiety. 

> Lees meer over wat alcohol doet met je lichaam

Wat zijn de kenmerken van een kater?

Alcohol drinken heeft veel negatieve gevolgen voor je lichaam en geest. Op het moment dat je drinkt én de dag erna. Als je wakker wordt met een kater, kun je last hebben van:

• Droge mond en dorst (nadorst)
• Een moe en slap gevoel
• Hoofdpijn
• Brandend maagzuur
• Maag- en buikpijn
• Duizeligheid
• Misselijkheid en overgeven
• Zweten
• Trillen
• Diarree
• Minder concentratie en vergeetachtigheid
• Sneller geïrriteerd en geprikkeld zijn
• Angst en onrust
• Somber of depressief gevoel

> Lees hier wat nadorst precies is
> Lees meer over alcohol en slapen
> Lees hier tips wat je kunt doen bij een kater

Na hoeveel drankjes ontstaat een kater?

Na hoeveel drankjes je een kater krijgt is moeilijk te zeggen. Dit verschilt per persoon en per situatie. Ook hangt het ervan af hoeveel je drinkt in welke tijd en wát je drinkt. Wat zeker is: hoe meer je drinkt, hoe erger de kater. Daarnaast spelen dingen zoals je leeftijd, geslacht, fitheid en gewenning een rol. 

Leeftijd, geslacht & fitheid

Jonge en gezonde mensen hebben vaak minder last van een kater. Als je jong en gezond bent, werken je lever en nieren namelijk beter. Als je ouder wordt, kunnen je organen de alcohol minder goed afbreken. Ook hebben oudere mensen en vrouwen minder lichaamsvocht. Als je minder lichaamsvocht hebt, verdunt de alcohol minder. Je bent sneller dronken dan iemand met meer lichaamsvocht en de kater is erger.

Gewenning

Drink je vaker alcohol, dan kan het zijn dat je kater minder erg is. Je lichaam raakt gewend aan de alcohol. Dit heet ook wel ‘alcoholtolerantie’. Een minder erge kater betekent niet dat de alcohol minder schadelijk voor je is! Ook als je (bijna) geen last hebt van een kater, is alcohol slecht voor je lichaam. Gewenning kan juist een eerste teken van verslaving zijn. 

> Lees waarom de een beter tegen alcohol kan dan de ander

Hoelang duurt een kater?

Hoelang een kater duurt, verschilt per persoon en situatie. Een kater kan een paar uur duren, een hele dag of zelfs meerdere dagen. Meestal is het zo dat je hoe meer je drinkt, hoe erger de kater is en hoe langer de kater duurt.

Hoelang een kater duurt hangt af van hoe vaak je drinkt. Als je lichaam gewend is aan alcohol, kan je kater minder erg zijn en sneller weer over gaan. Gewenning kan een eerste teken zijn van verslaving. Vraag jij je af of je te veel drinkt? Doe dan de test!

Hoe voorkom je een kater?

Je kunt een kater alleen voorkomen door geen alcohol te drinken. Als je alcohol drinkt, heb je altijd kans op klachten. Hoe snel je lichaam alcohol afbreekt, kun je niet vertragen of versnellen. Wel kunnen sommige dingen ervoor zorgen dat de kater minder erg wordt. Zo is het beter voor je lichaam als je na een glas alcohol een glas zonder alcohol drinkt. Dit helpt uitdroging tegen te gaan. Ook helpt het om rustig te drinken, niet te veel tegelijk. Om je lage bloedsuikerspiegel weer te verhogen, kan het helpen om iets te eten. 

Als je toch met een flinke kater wakker wordt, is rust nemen en water drinken verstandig. Omdat je door alcohol minder goed slaapt, heb je waarschijnlijk te weinig (goede) slaap gehad. Heb je last van hoofdpijn of maagpijn? Dan kun je paracetamol nemen. Lees hiervoor de aanwijzingen op de bijsluiter.

> Lees hier meer over hoe je een kater kunt voorkomen