Syndroom van Korsakov: wat is het, hoe herken je het?

Korsakov, of het syndroom van Korsakov, is een ziekte waarbij een gedeelte van de hersenen is beschadigd. Het geheugen werkt hierdoor minder goed. De ziekte van Korsakov lijkt op dementie bij ouderen: mensen zijn vergeetachtig en in de war.

Hoe krijg je het syndroom van Korsakov?

Iemand krijgt het syndroom van Korsakov door een ernstig en langdurig tekort aan vitamine B1. Zo’n tekort kan ontstaan bij mensen die lange tijd veel alcohol drinken en slecht eten. Als iemand lange tijd slecht of weinig eet krijgt iemand te weinig vitamines binnen, waaronder vitamine B1 en magnesium. Alcohol beschadigt ook de lever, waardoor vitamine en mineralen niet meer goed worden opgenomen. Het lichaam krijgt dan een tekort aan vitamine B1 en magnesium. Dit tekort zorgt voor schade aan de hersenen. Heel soms ontstaat Korsakov na een maagverkleining, eetstoornis, ernstig zwangerschapsbraken of een hongerstaking.

Wat is het syndroom van Wernicke?

Korsakov wordt ook wel het Wernicke-Korsakovsyndroom genoemd. Wernicke is de fase die soms aan Korsakov voorafgaat. Een persoon met Wernicke heeft zo weinig vitamine B1 in het lichaam, dat deze fase levensgevaarlijk is. Iemand met Wernicke is verward, loopt moeilijk en heeft last van oogspierverlamming. De persoon ziet bijvoorbeeld dubbel of kan geen diepte meer zien. Iemand kan alleen genezen als hij of zij stopt met drinken en veel vitamine B1 krijgt. Als iemand niet geneest van Wernicke, krijgt hij of zij Korsakov. Dit is de fase van de ziekte waarbij de toestand van de persoon bijna niet meer kan verbeteren.

Korsakov herkennen: wat zijn de symptomen?

Het syndroom van Korsakov lijkt op dementie bij ouderen, maar het is officieel niet hetzelfde. Mensen zijn vooral vergeetachtig en in de war. Dit zijn de belangrijkste kenmerken van Korsakov:

• Een slechter geheugen. Iemand heeft moeite om zich dingen te herinneren die kortgeleden zijn gebeurd. Dingen uit het verleden kan diegene zich nog wel goed herinneren.
• Verwarring over tijd en plaats. Iemand weet niet goed waar diegene is of welke dag het is.
• Moeite met personen herkennen
• Fantasieverhalen vertellen. De persoon gelooft zelf dat de verhalen waar zijn. Dit wordt ook wel ‘eerlijk liegen’ of ‘confabuleren’ genoemd.
• Angst- en paniekaanvallen
• Depressies, somberheid
• Moeite met het maken van plannen, het uitvoeren van plannen en het in actie komen

Kan iemand met Korsakov weer beter worden?

Van Korsakov kan je niet genezen. Maar als iemand Korsakov heeft door te veel drinken kan diegene ervoor zorgen dat de ziekte niet erger wordt door te stoppen met drinken en gezond te eten. Mensen met het syndroom van Korsakov kunnen wel een klein beetje beter worden. Dit hangt af van hoever de ziekte is ontwikkeld en hoe het met die persoon gaat. Het gevoel van tijd blijft wel bij iedereen in de war. Dit gaat niet meer over. De ziekte van Korsakov zelf zorgt er waarschijnlijk niet voor dat je levensverwachting minder wordt dan iemand zonder de ziekte. Maar doordat iemand met Korsakov meestal lange tijd veel heeft gedronken, kan alcohol het lichaam hebben beschadigd. Dit kan problemen geven aan organen en de kans op kanker groter maken. Hierdoor kan iemand wel korter leven.

Behandeling van Korsakov 

De behandeling van iemand met het syndroom van Korsakov bestaat vaak uit het volgende: 

• stoppen met drinken van alcohol 
• vitamine B-injecties
• gezond eten
• medische behandeling van lichamelijke en psychische klachten, zoals leverproblemen en depressie

Als deze behandeling goed werkt, dan kan de persoon hulp krijgen bij dagelijkse dingen, zoals op tijd eten en douchen. Of hulp bij contact met andere mensen. Iemand met Korsakov zal deze zorg en hulp altijd nodig blijven hebben.

Meer informatie vind je op de website van het Korsakov Kenniscentrum.